![Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.](https://www.rubenianum.be/sites/rubenianum/files/styles/full_width/public/banner_images/ans_brys_20211203_16A6861.jpg?itok=6IozXw0e&c=d3edcdaa934ac549a18f61e8e830fab3 "Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.")
“Daer ’t herte vol af is, spreeckt den mondt af.”
Wat is liefde? Welke vormen neemt ze aan en waarom doet ze soms pijn? Het zijn vragen van alle tijden. In de 17de eeuw konden verliefden soelaas vinden in Otto Van Veens drietalige collectie van liefdesemblemen: de Amorum emblemata.
Het boekje leest als een stripverhaal waarin de liefdesgod Cupido in wel 124 situaties wordt afgebeeld. We zien hem gezwind zijn pijlen afschieten op nietsvermoedende jongelingen of zijn krachten meten met de beresterke Hercules. Dan weer zit hij dromerig voor zich uit te staren en het portret van zijn geliefde te bewonderen. Al deze beeldjes of emblemen werden ook voorzien van Latijnse wijsheden en vergezeld door gedichten in twee volkstalen: het Nederlands en het Frans. Soms klinkt het oud-Nederlandse advies nog steeds heel bekend in de oren: “Liefde verblint” bijvoorbeeld, of “Daer ’t herte vol af is, spreeckt den mondt af”.
Het boek bekijken?
Meer dan 400 jaar bracht dit boekje troost aan smachtende minnaars. Door hoeveel verliefde jongelingen werd het in al die jaren opengeslagen? In welke wanhoop werd het aan het hart gedrukt door opeenvolgende generaties van geliefden? Ook u kan dit zeldzame boek raadplegen, in onze leeszaal. Het ligt er ter beschikking voor iedereen met interesse in de kunst van Rubens’ tijdgenoten, maar ook voor alle gekwelde verliefden op zoek naar goede raad...
Amorum emblemata, figuris aeneis incisa.
Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.
Plaatskenmerk: 5/023bis.
Klik hier voor meer informatie
Enkele fragmenten
![Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.](https://www.rubenianum.be/sites/rubenianum/files/banner_images/ans_brys_20211203_16A6861.jpg "Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.")
Foto: Ans Brys
Cupido in de rozenstruik
Vastberaden reikt Cupido naar de allermooiste bloem. Hij laat zich niet hinderen door het stekelige geprik van de rozenstruik. Ook in de 17de eeuw wisten ze het al: geen rozen zonder doornen, geen vreugde zonder pijn.
Gheen vreught zonder pijne.
De doornen meesten-deel hen steken/ die somtijden
De rooskens plucken gaen: der minnen soete vreught
Met pijne men gheniet/ met smert en ongheneught.
Een minnaer voor een vreught moet veel verdriet eerst lijden.
Opschrift in het Oudnederlands
![Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.](https://www.rubenianum.be/sites/rubenianum/files/ans_brys_20211203_16A6819_0.jpg "Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.")
Foto: Ans Brys
Cupido bij kaarslicht
Bij dit lieflijke tafereeltje van Cupido bij kaarslicht, hoort een harde les. Wie in vuur en vlam staat voor iemand, loopt immers het risico zich te verbranden.
Ghelijck de motte vlieght na ’t licht met groot verblijden
Tot dat sij haer verbrant: den minnaer in het vier
Van Liefde heeft sijn lust/maer moet ’t becoopen dier.
Seer dickmaels om een vreught moet hy veel smerte lijden.
Opschrift in het Oudnederlands
![Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.](https://www.rubenianum.be/sites/rubenianum/files/ans_brys_20211203_16A6838.jpg "Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.")
Foto: Ans Brys
Cupido bij portret
Woont ook jouw liefste ver weg? Met een foto van je geliefde bij de hand lijkt de afstand kleiner en wordt het gemis draaglijker. Zo ging het ook met geschilderde portretten: het was het middel bij uitstek om zich verbonden te voelen met een afwezige geliefde of verloofde.
’t Peynsen ghenoeght.
Den loon die Liefde gheeft is dickwijls maer ’t bedencken/
Of een inbeeldingh’ vast van de ghewenste vreught/
Die lief met lief gheniet in minnelick’ gheneught.
’t Ghepeyns ons dickwijls can een vol-ghenoeghen schencken.
Opschrift in het Oudnederlands
![Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.](https://www.rubenianum.be/sites/rubenianum/files/ans_brys_20211203_16A6794.jpg "Amorum emblemata, figuris aeneis incisa. Otho Vaenius (Otto Van Veen). Antverpiae [Antwerpen], 1608.")
Foto: Ans Brys
Liefde is alles
Ook typografisch is het boek een echt pareltje. Er werd gebruikt gemaakt van verschillende lettertypes en –groottes om de tekst in de verschillende talen te zetten.
Door de verfijnde en levendige emblemen en het gebruik van volkstalen was dit boek een enorm succes. Otto Van Veen verzorgde zelf verschillende herdrukken van het werk en zorgde voor bijkomende edities met Engelse en Italiaanse gedichten. Daarnaast werden ook minder legale kopieën gemaakt: in Duitsland werd bijvoorbeeld een illegale heruitgave gefabriceerd door de emblemen te kopiëren door ze opnieuw te graveren en ze van Duitse gedichten te voorzien.